1.Parazitizm
2.Kommensalizm
3.Mutalizm
Olarak gruplara ayrılabilir.
“Simbiyoz” kelimesi, “birlikte yaşama” anlamına geliyor. Doğada türler arası olumlu ilişkiler, genel olarak simbiyoz olarak adlandırılıyor. İki veya daha fazla türün bu tip bir birlikteliğinden her iki tarafında yarar sağlaması durumuna göre, simbiyoz 3’e ayrılıyor.
Kommensalizm, birlikte yaşayan türlerden sadece tek birinin yarar sağladığı bir yaşam türü. Diğer tür ise bu birlikten herhangi bir yarar sağlamadığı gibi, zarar da görmüyor. Buna örnek olarak, bazı yüksek gövdeli ağaçlar üzerinde yaşayan otsu çiçekli bitkileri verebiliriz. Bu bitkiler, diğer ağacın gövdesine tutunmaları sayesinde güneş ışığından daha etkin bir biçimde yararlanabilirken, ağaç ise bundan herhangi bir zarar görmemekte veya yarar sağlamamaktadır. Kommensal yaşayan bireyler, birbirlerinden ayrı olduklarında da yaşamlarına devam edebilirler.
İkinci bir simbiyoz türü olan protokooperasyon, her iki tarafın da birbirinden karşılıklı olarak yararlanması esasına dayanır. Bu birlikteliğe en klasik örneklerinden birisi, büyük cüsseli hayvanların üzerindeki parazitleri veya atık maddeleri temizleyerek yiyen küçük canlılardır. Örneğin timsahın dişlerinin arasından etleri temizleyen kuşlar, timsahı temizlemenin yanında, kendileri için de besin temin etmiş olurlar. Bu birliktelikte de yine, canlılar birbirlerinden ayrılsalar da yaşamlarına devam edebilirler.
Mutualizmde ise, artık birlikte yaşamak bir anlamda evrimsel açıdan zorunlu hale gelmiş ve artık “zorunlu simbiyoz” adını almıştır. Bunun en klasik örneği de likenlerdir. Alg ve mantar birlikteliğinden oluşan likenlerde, mantarın görevi alge inorganik madde ve su sağlamaktır. Alg ise, fotosentez sonucunda, bu birlikteliğe gerekli olan organik molekülleri sentezler ve oksijeni üretir.
Organizmalar arasındaki birliktelik, eğer bir tarafın zarar görmesi şeklinde dönüşmüşse, ismi de artık “parazitizm” olarak anılır. Parazit canlının, konakçısının üzerinde bulunduğu ortama göre “endoparazitizm (iç parazitlik)” ve “ektoparazitizm (dış parazitlik)” olarak adlandırılan iki çeşidi vardır.
Salı Haz. 30 2009, 12:06 tarafından yasakmc
Konu: Simbiyoz canlılar 