Kıyâmet sûresine giriş

KIYÂMET SÛRESİ’NE GİRİŞ

Kıyâmet sûresi Mekke’de 31. sırada inmiştir. Adını 1. âyetteki “el-Kıyâmet” sözcüğünden alan sûre kırk âyetten oluşmuştur.
Bundan bir önceki sûre olan Kâriah sûresinde, kıyâmetin birinci aşaması olarak içindeki her şeyle birlikte evrenin bugünkü düzeninin son bulacağı, ikinci aşaması olarak da oluşacak yeni ortamda inançlı inançsız tüm insanların karşılaşacakları olaylar açıklanmıştı.
Bu sûrede Rabbimiz, sürdükleri sefadan vazgeçerek sorumluluk altına girmek istemeyen inançsızların yanlış tavırlarını önce “hayır” ifadesi ile reddetmiş, sonra da kıyâmet hakkındaki kuşkuları, olası itirazlara tek tek cevaplar vermek sûretiyle gidermiş ve kıyâmetin gerçekleşeceğine dair kanıtlar bildirmiştir. Ortaya konan bu sağlam kanıtlarla kıyâmetin kaçınılmaz olduğu ispat edilmiş, böylece adaletin tecellisi açısından âhiretin gerekli olduğu da açıkça ortaya konmuştur.
Sûrede dikkat çekilen bir diğer konu da, âhireti inkâr edenlerin niçin bu inkâra yöneldikleri konusudur. Sûrede bildirildiğine göre bu inkârın sebebi, inkârcıların âhireti mantıklarını kullanarak reddetmeleri değil, onların kişiliklerinden kaynaklanan ihtirasları ve tutkularıdır.
İşte bütün bu konuların açıkça bildirildiği ve Rabbimizin rahmet tecellilerinden olan uyarılarının devam ettiği Kıyâmet sûresinin iyi anlaşılması için, bundan önceki sûrelere nazaran bu sûreye biraz daha fazla itina gösterilmesine ihtiyaç vardır. Çünkü bu sûrede dikkatlerden kaçırılmaması lâzım gelen birçok edebî sanat vardır ve geçmişte birileri tarafından sûrenin üzerine atılmış olan toz toprağın iman gereği temizlenmesi gerekmektedir. Biz bunları kendi payımıza Kur’ân adına ortaya çıkarmış ve aşağıda göreceğiniz gibi gözler önüne sermiş bulunuyoruz. Dileğimiz, bu meselenin hassasiyetinin bunları okuyan kardeşlerimiz tarafından da idrak edilmesidir.

31 / KIYÂMET [ÖLÜM VE KALKIŞ] SÛRESİ
Rahmân Rahîm Allah adına
Âyetlerin meali:

1- Hayır, kıyâmet gününe kanıt gösteriyorum!
2- Hayır, o çok kınayan nefse de kanıt gösteriyorum!
3- O insan kendisinin kemiklerini asla bir araya toplamayacağımızı mı sanıyor?
4- Evet, Biz onun parmak uçlarını/tüm organlarını düzenlemeye gücü yetenleriz.
5- Aslında o insan, önünü fücûrla geçirmek istiyor:
6- Soruyor: “Kıyâmet günü ne zamanmış?”
7–10- İşte, göz şimşek gibi çaktığı, Ay tutulduğu ve Güneş ve Ay bir araya getirildiği zaman,
işte o gün insan, “Kaçış nereye/Kaçacak yer neresi?” der.
11- Hayır… Hayır… Sığınak diye bir şey yoktur.
12- O gün varıp durmak sadece Rabbinedir/O gün varılıp durulacak yer, sadece Rabbinin huzurudur.
13- O gün, o insan, önden yolladığı şeyler ve geriye bıraktığı şeyler ile haberlenir.
14- Aslında insan kendi aleyhine iyi bir gözetmendir.
15- Tüm mazeretlerini (Tüm perdelerini) koysa bile de koysa bile de.
16- Onu çabuklaştırman için dilini ona hareket ettirme!
17- Kuşkusuz onun [yaptıklarının-yapmadıklarının] birleştirilmesi ve toplanması yalnızca Bizim üzerimizedir.
18-O halde Biz onu [yaptıklarını - yapmadıklarını] topladığımız zaman sen onun toplanmasını izle!
19-Sonra, onun [yaptıklarının - yapmadıklarının] beyanı [kanıtlarıyla ortaya konması] da sadece Bizim üzerimizedir.
20- Hayır… Hayır… İşin aslında siz aceleciyi [dünyayı] seviyorsunuz,
21- ve âhireti bırakıyorsunuz.
22- Yüzler var ki o gün apaydınlıktır.
23- Rabblerine nazar edicidirler.
24- Ve yüzler de var ki o gün asıktırlar.
25- Zannederler ki kendilerine bel kıran yapılır.
26- Hayır… Hayır… Köprücük kemiklerine dayandığı zaman,
27- ve “Kim tedavi edicidir! [Çare bulan kimdir!] ” denildiği [zaman] ,
28- ve o [can çekişen kişi] bunun o ayrılık anı olduğunu anladığı [zaman] ,
29- ve bacak bacağa dolaştığı [zaman] ,
30- işte o gün sevk [sürülüp götürülmek] , sadece Rabbinedir.
31- Fakat o, ne tasdik etti, ne destekledi.
32- Fakat o, yalanladı ve geri durdu.
33- Sonra da gerine gerine ehline [ailesine, arkadaşlarına] gitti.
34- Çok yakın sana, hem de çok yakın!
35- Yine, çok yakın sana, hem de çok yakın!
36- Yoksa o insan başıboş bırakılacağını mı sanır?
37- O, ayarlanmış meniden bir nutfe değil miydi?
38- Sonra bir alak [embriyon] idi de sonra onu yaratmış sonra da düzene koymuştur;
39- ki ondan da iki eşi; erkek ve dişiyi var etmiştir.
40- Peki, bu [bütün bunları yapan] ölüleri diriltmeye kadir [güç yetiren] değil midir?
Âyetlerin Tahlili:

1, 2. Âyetler: Hayır, kıyâmet gününe kanıt gösteriyorum! Hayır, o çok kınayan nefse de kanıt gösteriyorum!
Hayır,
Her iki âyetin de kabul etmeme anlamındaki “لا - hayır” sözüyle başlaması, daha önceki bir konunun bu sûrede de devam ettiğini göstermektedir. Devam eden bu konu, dikkatlerin dünya ve mahşer aşamalarına dikkatlerin çekildiği Kariah sûresindeki kıyâmet konusudur. Anlaşılan o ki, Kariah sûresinin ardından tartışmalar çıkmış, kıyâmet hakkında bir takım itirazlar ileri sürülmüş, Rabbimiz de bu sûreye önce bu itirazları reddederek başlamıştır. İtirazlar şiddetle reddedildikten sonra da Kıyâmet 37–40. âyetlerle kanıt gösterilerek ispat edilmiştir.
Âyetlerin başında bulunan ve Türkçeye çevrilirken “hayır” sözcüğü ile ifade ettiğimiz “لا - lâ” edatları hakkında geçmişte birçok farklı görüş ileri sürülmüştür. Klâsik kaynaklarda mevcut olan bu farklı görüşlere yer vermeden, sadece bu cümle yapısı ve anlamı üzerinde durmayı uygun görüyoruz.
Kıyâmet gününe kanıt gösteriyorum!
Bizim görüşümüze göre, bir sözcük bir dilden başka bir dile çevrilirken mutlaka çevrildiği dildeki aynı anlamı veren karşılığı ile çevrilmeli, kesinlikle orijinal hâlinde bırakılmamalıdır. Çevirilerde meydana gelebilecek yanılmaları önlemek için ise sözcük ve kavramların ne anlamlara geldiğinin her iki dilde de iyi bilinmesi gerekmektedir. Fakat maalesef uygulamada bu kurallara yeterince hassasiyet gösterilmemekte ve sonuçta ortaya fahiş hatalar çıkmaktadır. Konu dinimiz olduğunda ise bu fahiş hatalar telâfisi neredeyse imkânsız tahribatlara yol açmaktadır.
Bu âyetlerdeki “kasem [yemin]” sözcükleri de, işaret edilen hataların yapıldığı sözcükler arasındadır.
Bu âyetler, daha önce gördüğümüz “قسم - kasem [yemin]” cümlelerinden farklı olup bilinen türdeki “kasem [yemin]” cümlelerinden değildirler. Burada sözcüğün “Kasem ediyorum [kanıt gösteriyorum]” şeklindeki anlamı kast edilmiştir.
Alak sûresinden bu sûreye kadar karşımıza çıkan kasemlerin hepsinde hem kasem cümlesinin kasem bölümü, hem de kasem cümlesinin cevap bölümü yer almış idi. Meselâ hatırlanacak olursa;

“Kaleme ve onların yazıp durduklarına yemin olsun ki,”
“Geceye yemin olsun ki”
“Fecre yemin olsun ki,”
“Kuşluk vaktine yemin olsun ki,”
“Asra yemin olsun ki,”
“Soluk soluğa koşanlara yemin olsun ki,”
“Güneşe yemin olsun ki,”
“Burûçlar sahibi semâya yemin olsun ki,”
Şeklindeki ifadeler ile üzerine yemin edilen nesneler veya olaylar, kasemin cevap bölümündeki teze kanıt olmakta ve ortaya konan iddiayı güçlendirmekte idi. Çünkü kasem cümlesinin kuralı bunu gerektirmektedir. Zaten kasemin [yeminin] amacı da ileri sürülen tezin kuvvetlendirilmesidir. [Kasem cümlesi hakkında daha ayrıntılı bilgi Şems sûresinin tahlilinde verilmiştir].